Οι αιτίες που μας έφεραν ως εδώ και κυρίως «τι πρέπει να κάνουμε;» είναι το αντικείμενο έρευνας της Κρυσταλίας Πατούλη.

Σίλας Σεραφείμ, ηθοποιογράφος.



Είμαι εκατομμυριούχος. Αυτό είναι το θρήσκευμά μου!


George Bernard Show


Σε ότι αφορά τις αιτίες (της κρίσης), νομίζω -με τα λίγα οικονομικά που σπούδασα, ότι δεν είναι οικονομικές. Ούτως η άλλως η κριση είναι δομικό στοιχείο του καπιταλισμού. Καπιταλισμός χωρίς κρίση, είναι σα χριστιανισμός χωρίς κόλαση.




Η κρίση της σύγχρονης Ελλάδας, ερμηνεύεται με οικονομικοπολιτικούς όρους, αλλά δεν είναι οικονομικοπολιτική. Είναι κρίση κοινωνικών αρχών -αξιών. Ο καπιταλισμός λειτούργησε κι αναπτύχτηκε σε ανθρωπολογικούς τύπους που δεν δημιούργησε ο ίδιος. Βρήκε αδιάφθορους δικαστές, φιλότιμους δασκάλους, εργατικούς δημοσίους υπαλλήλους. Πάτησε πάνω τους. Και μετά, τους διέφθειρε.


Ο καπιταλισμός υποβάλλει στους ανθρώπους την ιδέα ότι ήρθαν στον κόσμο για να παράγουν και να καταναλώνουν. Ξοδεύουμε χρήματα που δεν έχουμε, σε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε. Έτσι η καπιταλιστική νοοτροπία καθίσταται όχι μόνο νόμιμη, αλλά και ηθική. Σας θυμίζει κάτι?


Όταν ο κυρίαρχος και αποκλειστικός στόχος της ζωής μας είναι η μεγιστοποίηση της κατανάλωσης και η απόκτηση πλούτου, καμιά μεταβολή προς μια δικαιότερη κοινωνία δεν είναι εφικτή.


Αυτός ο τρόπος ζωής, μας μύησε σε μια κουλτούρα ευκολίας, σε μια κουλτούρα νεοπλουτίλας και κατ’ επέκταση σε μια κουλτούρα παρανομίας και διαφθοράς. Τα πρότυπα έγιναν το πρώτο τραπέζι πίστα και η Πόρσε Καγιέν.


Οι πολιτικοί βεβαίως έχουν μεγάλο μέρος της ευθύνης, ίσως και το μεγαλύτερο, αλλά ο λαός δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Ο πολίτης δεν έχει αποκτήσει ακόμα αντίληψη της ευθύνης που έχει (φέρει) σε μια δημοκρατία. Ο Καστοριάδης, ορίζει την Δημοκρατία, σαν το «στοχασμό της κοινωνίας, πάνω στο νόμο της.» Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης έχει ευθύνη απέναντι στον εαυτό του πρώτα, ώστε να διαφυλάξει αρχές, αξίες, θεσμούς.


Ο κόσμος βρίσκεται σε σύγχυση και δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα βασικές αρχές του κοινωνικού συμβολαίου.


Οι άνθρωποι, λοιπόν, πρέπει να ξαναγίνουν πολιτικά ζώα, να ενδιαφέρονται για τα κοινά, να άρχουν και να άρχονται, όπως λέει ο Αριστοτέλης.


Απ τη μια μιλάμε για τους αγώνες του έθνους, για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία κι απ την άλλη παραιτούμαστε της ψήφου και θεωρούμε πως η αποχή είναι πολιτική θέση?



Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ελληνικής σχιζοφρένειας, ότι ο ίδιος άνθρωπος, που επαίρεται για τον Σωκράτη και τη νομιμοφροσύνη του, την ίδια στιγμή δεν κόβει απόδειξη. Ουσιαστικά δηλαδή, κλέβει απ’ το κοινωνικό σύνολο. Όσο δεν αλλάζει η νοοτροπία και όσο εξακολουθούμε να μην βλέπουμε αυτούς τους ανθρώπους σαν εχθρούς του Λαού, τόσο θα παραμένουμε στο ίδιο κοινωνικά, ηθικό τέλμα.



Οι επιλογές που γίνονται, δεν είναι ευθύνη του Λαού? Όταν επιλεγείς τον πολιτικό που θα σου κάνει ρουσφέτι, ψηφίζεις αυτόν που θα αδικήσει. Κάποιον άλλον στην αρχή, κάποια στιγμή εσένα. Ψηφίζεις έναν διεφθαρμένο εξ αρχής και όταν θα έρθει η ώρα, που ήρθε δηλαδή, θα το πληρώσεις.


Βέβαια ο λαός πλανάται και δεν είναι πάντα ο «σοφός» λαός. Απόδειξη, η λέξη «λαοπλάνος». Για να υπάρχει σημαίνει ότι κάποιος παραπλανά τον λαό. Ο λαός πλανάται, παραπλανάται και κατευθύνεται. Η ευθύνη του λαού επομένως, είναι να ψηφίζει σωστότερα. Αυτό όμως θέλει δουλειά, προσπάθεια, παιδεία και μνήμη από την πλευρά του πολίτη. Ο Στάλιν έλεγε: «οι λαοί, ξεχνούν», και γι αυτό ίσως φρόντιζε να τους υπενθυμίζει την παρουσία του παντοιοτρόπως!


Ο λαός ψηφίζει ανθρώπους, που βγαίνουν με το σύνθημα : “είμαι ένας από σας”. Ρε μεγάλε, γίνε καλύτερος από μας. Οδήγησε μας.. Αν είναι να είσαι ένας από μας, άσε τότε να γίνω εγώ βουλευτής!


Άρα λοιπόν ο λαός κάνει λάθη. Ένα σωρό φτωχοί, τίμιοι, εργατικοί άνθρωποι, συνεχίζουν να ψηφίζουν τους ίδιους ανθρώπους, που δεν δίνουν δεκάρα γι’ αυτούς. Είναι οι ίδιοι που δημιούργησαν το πρόβλημα και οι ίδιοι που

-καπιταλιστικώς, επιτρέπουν στον «Μήτσο» να παράγει τον εθνικό πλούτο και να φτωχαίνει, και τις Τράπεζες να μην παράγουν τίποτα και να πλουτίζουν!

Αλλά γι αυτό και υπάρχουν εκλογές. Για να διορθώνεις το λάθος των προηγούμενων εκλογών. Αυτό είναι και το μεγαλείο της δημοκρατίας. Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που σου δίνει το δικαίωμα, αν έχεις κάνει λάθος, σε 4 χρόνια,.. να κάνεις το επόμενο!!

Πέρα απ’ το σύστημα όμως, για την κρίση φταίμε όλοι, στο βαθμό που όλοι δημιουργούμε αυτή την κουλτούρα παρανομίας. Γι αυτό και δεν έχουν βγει όλοι στους δρόμους, πιστεύω. Από συνενοχή..


Όταν εγώ είμαι στο κόκκινο φανάρι με τη μηχανή και περιμένω.. οι άλλες μηχανές περνούν, με κόκκινο. Εγώ είμαι ο νόμιμος αλλά και οι άλλοι, που είναι παράνομοι, δεν τιμωρούνται. Την επόμενη φορά, ξαναείμαι σε άλλο κόκκινο φανάρι και περιμένω.. οι άλλες μηχανές ξανά περνούν με κόκκινο.. και φυσικά δεν τιμωρείται κανείς. Εγώ όμως είμαι ο νόμιμος. Στο 15ο φανάρι, εγώ περιμένω, οι άλλοι περνούν με κόκκινο. Εγώ πια δεν είμαι ο νόμιμος.. Είμαι ο μαλάκας..


Αυτή η χώρα, λοιπόν, σου δίνει 2 επιλογές... ή θα είσαι παράνομος ή μαλάκας.


Αυτή η χώρα όμως, είμαστε εμείς. Δεν είναι δυνατόν, δίπλα σε κάθε εφοριακό, γιατρό, εκτελωνιστή, να υπάρχει κι ένας αστυνόμος. Κάποια στιγμή θα πρέπει και οι σύλλογοι του κάθε κλάδου, να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι δικαστικοί να διώξουν τους κακούς και διεφθαρμένους δικαστικούς, οι εφοριακοί αντίστοιχα τους δικούς τους και ούτω καθεξής. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ. Είναι εκπληκτικό το ότι οι γιατροί (για παράδειγμα), αντί να προστατεύσουν την κοινωνία απ’ τον εγκληματία γιατρό, προστατεύουν τον κακό γιατρό απ’ το κοινωνικό σύνολο. Μέρος της κρίσης ως εκ τούτου, είναι κι αυτός που διαπιστώνει παρανομίες και δεν αντιδρά.

Επομένως, δεν υπάρχουν καθιερωμένες αξίες να λειτουργήσουν ως φραγμός στη διαφθορά -ο καπιταλιστής θα έλεγε, εμπόδια στην ανάπτυξη.


Για ν’ αλλάξουμε λοιπόν την κοινωνία, πρέπει ν αλλάξουμε στόχο. Πρέπει να φτιάξουμε μια κοινωνία, στην οποία το χρήμα θα είναι ένα απλό μέσο και όχι ο υπέρτατος σκοπός της ζωής μας. Για το πώς θα τα καταφέρουμε, αφήνω ν’ απαντήσει ο Ποιητής. Προσωπικώς, δεν έχω ιδέα. Ίσως κάποια στιγμή θα πρέπει ν’ αναρωτηθούμε, -και γιατί να σωθεί η κοινωνία?

Προσπάθησα να σώσω τον κόσμο, μα εκείνος αρνήθηκε.
Τ.Λειβαδιτης.